Musimy wiedzieć, że istnieje promieniowanie: Alfa, Beta i Gamma,
które składa się z maleńkich cząsteczek dużo mniejszych od atomu.
Poruszają się bardzo szybko, może tysiące km na sekundę.
Alfa, beta i gamma - rodzaje promieniowania, każde z nich jest
inne.
Promieniowanie alfa
Aby łatwiej zrozumieć różnicę między nimi użyje
obrazowego opisu:
Promieniowanie Alfa nie wykracza daleko ale jest bardzo szkodliwe;
jest niczym ciężka kula przetaczająca się po trawniku, nie wyskoczy
zbyt wysoko, nie potoczy się zbyt daleko ale wszystko czego dotknie
spłaszczy, zniszczy, zgniecie w proch. Promieniowanie alfa jest 20
razy silniejsze i bardziej szkodliwe niż beta i gamma, bo rwie dużo
atomów. To rozdarcie nazywa się jonizacją.
Jonizacja, czyli zjawisko odrywania elektronów od atomu w
wyniku czego z obojętnego elektrycznie atomu powstaje
naładowany dodatnio jon i swobodne elektrony. Ponadto
wyróżnia się jonizację pierwotną i wtórną (więcej na ten
temat czytaj tutaj
LINK!). Rozdarte cząstki powietrza lub jony mają ładunek elektryczny
dzięki czemu mogą stać się częścią obwodu elektrycznego.
Cząsteczka alfa jest bardzo silnie jonizująca, co oznacza, że jeśli
wejdzie w kontakt z atomami w żywej komórce może powodować w niej mutacje
oraz
niezwykłe reakcje chemiczne, a wówczas jest możliwe
zachorowanie na raka.
Chociaż cząsteczka alfa jest najbardziej jonizująca to można ją zatrzymać
nawet za pomocą papieru i skóry, nie może tak łatwo przeniknąć do
organizmu, nawet wystarczy kilka centymetrów powietrza.
Promieniowanie alfa jest najbardziej niebezpieczne, gdy alfa
promieniotwórcze radioizotopy są wdychane lub połykane. Tą drogą
przenoszą się bliżej tkanek bardziej podatnych na promieniowanie
alfa i łatwo wnikają do komórek. Podejrzewa się, że Aleksander Litwinienko
został zabity przez promieniowanie alfa, która została
umieszczona w jego filiżance herbaty. Zmarł w krótkim czasie
na chorobę popromienną (LINK!).
Cząsteczka alfa jest co najmniej 20 razy silniejsza w wyrządzaniu
szkód niż promieniowanie gamma i rentgenowskie. Cząsteczki alfa mają
jonizujący efekt zmieniający biegunowość komórki w ludzkim
organizmie, zmieniają informacje genetyczne powodując mutacje lub
śmierć komórki. Pod jej wpływem powstają narośla nowotworowe lub
silne oparzenia.
Należy zapamiętać; chociaż alfa nie może przeniknąć przez skórę to
jednak
łatwo ją wprowadzić do organizmu z pożywieniem. Spowoduje to źródło
cząstek alfa w organizmie, które sieje spustoszenie przez jonizujące
atomy w sąsiadujących komórkach. Zmieni kod DNA wprowadzając w niego
błąd i rozpoczyna się w ciele niekontrolowany proces. Wszystko
zależy na jaki trafi grunt, czy na słaby czy na silniejszy organizm,
potrafi odczekać na dogodny moment, i wówczas uderzyć. Toteż ważne
jest aby dbać o prawidłowe odżywianie, oczyszczanie organizmu,
unikać stresu. Cząstki alfa mają niską moc przenikania ale kiedy już
przenikną do organizmu są bardzo niebezpieczne ponieważ mocno się
jonizują.
Przykłady silnie trujących alfa-emiterów: rad, radon, polon.
Promieniowanie beta
Promienie beta idą dalej niż alfa, lecz są mniej szkodliwe. To już
nie wielka ciężka kula, tylko golfowa piłeczka, która skacze po
trawniku, ma dłuższy lot, odbija się od ziemi, lecz nie spłaszcza
wszystkiego jak alfa. Zniszczy niektóre źdzbła trawy ale większość
z nich powraca na swoją starą pozycję. Toteż promieniowanie beta
zrobi mniej szkód komórce, przez którą przejdzie, ale za to może
dotrzeć do większej ilości komórek, które mogą ponieść szkody w
różnym stopniu. Kiedy komórki są osłabione czy chore to może je nawet
zabić.
Promieniowanie beta, może spowodować jonizację żywych komórek. Mimo,
że jest mniej jonizujące niż promienie alfa, ma możliwość przejścia
przez żywą komórkę. Jeśli jej cząsteczka uderzy w cząsteczkę DNA
może powodować spontaniczne mutacje i nowotwory. Beta jest czasem
stosowana w radioterapii w leczeniu powierzchniowych nowotworów.
Cząsteczka beta ma większy zasięg ale jonizuje się zawsze wolniej.
Ma bardziej przenikliwą moc, znaczy może przedostać się przez skórę
i wchłaniać się w komórki wewnątrz organizmu ale
przed beta można się bronić, np. za ołowianą osłoną, będzie o wiele
trudniej uniknąć beta jeśli emitorem jest kurz, woda, dzięki którym
może rozprzestrzenić się w całym środowisku. Toteż promieniowanie
beta jest najbardziej niebezpieczne kiedy może osiągnąć organizm za
pomocą oddechu lub połykania promieniotwórczej substancji lub kiedy dłużej
przebywają na skórze. Promieniowanie beta jest szczególnie szkodliwe
dla komórek, które są w trakcie podziału. Komórki nowotworowe dzielą
się znacznie częściej niż zdrowe.
Promieniowanie gamma
Promieniowanie gamma jest emitowane z cząsteczek alfa i beta. Jest
rodzajem niewidzialnego światła bardzo wysokiej energii, to ten sam
rodzaj światła co podczerwień, fala radiowa i rtg. Są to wszystkie
rodzaje promieniowania elektromagnetycznego. Promieniowanie gamma nie emituje się samo z
siebie, tylko wówczas kiedy alfa i beta jest rozkładane. Normalnie
gamma jest emitowana niemal w tym samym czasie. Promieniowanie gamma
może przejść przez cienką warstwę ołowiu, musi być co najmniej 10 cm
ołowiu aby całkowicie zatrzymać ten rodzaj promieniowania.
Promieniowanie gamma jest zatem jak wiatr na naszym trawniku, który
potrafi wiać we wszystkich kierunkach. Toteż promieniowanie gamma
występuje mocniej przy samym źródle. Czym szybciej wchłonie się
promieniowanie alfa i beta tym szybciej znika gamma. Promieniowanie
gamma rozprzestrzenia się w tym samym środowisku.
W kontakcie z ludzkim organizmem przenika przez ciało, toteż lekarze
wykorzystują gamma aby zobaczyć co jest w środku pacjenta.
Mówi się, że niby w niskich stężeniach promieniowanie gamma nie jest
szkodliwe dla żywych komórek, ponieważ ma tendencje do przechodzenia
przez nie, lecz aby zobaczyć w ciele narządy, zmiany chorobowe
trzeba przed badaniem wstrzyknąć w żyłę pacjenta radioaktywną
substancję, która rozprzestrzenia się po całym organizmie. Tam,
gdzie znajduje się masa nowotworowa czy inny guz, gromadzi się jej
więcej i promieniuje gamma. Lekarze używają specjalnych aparatów
(kamer gamma), które są wrażliwe na promieniowanie gamma i
przechwytują obiekt promieniowania. Wyrafinowane oprogramowanie
komputerowe może ukazać 3-wymiarowy obraz guza. Komputer może go
pokazać po plasterku, to jest tomografia komputerowa.
Promieniowanie gamma może być stosowane w leczeniu niektórych
nowotworów, to jak wiemy nazywa się radioterapia, czyli wysyłanie
promieni gamma w kierunku chorego miejsca. Promienie gamma mogą
przejść przez setki otworków w ołowianym pierścieniu specjalnych
urządzeń, które są zwane „nożem gamma”.
Promieniowanie gamma jest jak fala, w tym przypadku dźwiękowa,
wprowadza w ruch cząsteczki, które wibrują. Promienie gamma są
falami elektromagnetycznymi (czyli drgania pól magnetycznych i
elektrycznych), więc nie potrzebują powietrza w celu odbycia
podróży, nie potrzebują niczego. Wszystkie fale elektromagnetyczne
mogą przechodzić przez próżnię, poruszać się z prędkością światła.
Generalnie, im wyższa częstotliwość, tym bardziej jest
niebezpieczna.
Długość fali oznacza odległość od jednej do drugiej mierzone od
szczytu jednej fali do szczytu następnej fali, oznacza się je
Hercami:
1 Hz oznacza 1 falę na sek.
KHz (1KHz) to 1000 fal na sekundę
MegaHz (1MHz) - jeden milion fal na sekundę.
GigaHz (1GHz) to 1000 milionów fal na sek.
Skutki napromieniowania promieniowaniem alfa
Dopóki cząsteczka alfa nie przeniknie do organizmu
jest niewielkim
ryzykiem.
Promieniowanie alfa ma niską głębokość penetracji i często jest
całkowicie zablokowane przez zewnętrzne warstwy skóry a nawet
otaczającego nas powietrza.
Chociaż ta zewnętrzna ekspozycja stanowi niewielkie zagrożenie dla
ludzi, to jednak wewnętrzna ekspozycja, np. przyjmowanie cząsteczek
alfa przez wdychanie, połykanie może okazać się bardzo groźna dla
organizmu.
Skutki promieniowania alfa
1. Rak
Można otrzymać cząsteczki alfa z naturalnych czynników występujących
wokół nas, np. gazu w glebie, skały zwanej radon. Według Agencji
Ochrony Środowiska ekspozycja cząsteczek alfa przypadająca przez
wdychanie radonu szacuje się na 21.000 zgonów rocznie w USA.
Najczęściej jest to rak płuc.
Rak płuc może być również spowodowany przez alfa-promieniotwórczy
izotop polon-210, który jest obecny w dymie tytoniowym.
2. Uszkodzenie nerek
Dochodzi do uszkodzenia nerek poprzez picie wody zanieczyszczonej
promieniowaniem alfa. Cząsteczki alfa atakują nerki. Według
naukowców ryzyko wynika głównie z obecności uranu w sieci
wodociągowej.
3. Napromieniowanie
W zależności od przyjętej dawki będzie niższe i wyższe, kiedy nie
usuniemy źródła skażenia będzie się ciągle kumulować w ludzkim
organizmie. Organizm może cierpieć na drobne dolegliwości, począwszy
od nudności, wymiotów, bóli głowy, lecz kiedy poziom promieniowania
alfa wzrasta może nastąpić śmierć.
Wiemy, że szkodliwe promieniowanie pochodzi nie tylko z naturalnych
surowców zawartych w naszym środowisku.
Nie tylko gaz radonu (naturalnie bezbarwny, bezwonny, bezsmakowy ... i
mocno radioaktywny) powoduje raka płuc.
Radon powstaje podczas rozpadu promieniotwórczego łańcucha z
radiogenicznego uranu do stabilnego ołowiu. Radon jest w wodach
gruntowych, toteż kiedy takie wody wykorzystujemy w gospodarstwie
domowym jesteśmy na niego narażeni.
Polon-210, palimy papierosy, wdychamy do płuc i mało kto zdaje sobie
z tego sprawę, że zanim polon rozprawi się z naszym DNA, wprzódy
może być sprawcą naszej próchnicy zębów, aż w końcu doprowadzi do
raka płuc.
Obecnie nasz świat wykorzystuje na przeróżne sposoby energię
jądrową. Mamy rozmaitą gamę radioizotopów, które emitują szkodliwe
promieniowanie a te przedostają się do wody, żywności, atmosfery,
zakłócają normalny cykl ekologiczny i nasze łańcuchy pokarmowe.
Kiedy eksploduje broń jądrowa mamy w środowisku wiele rodzajów
intensywnego promieniowania generującego duże ilości izotopów
promieniotwórczych. Tutaj należy przypomnieć sobie ile mieliśmy już
na świecie prób jądrowych, a co się z tym wiąże opadów atomowych,
jak również składowanie materiałów radioaktywnych w różnych
śmieciowiskach świata, które są niebezpieczne, ciągle wysyłają
szkodliwe dla nas promieniowanie.
W czasie eksplozji atomowej wysyłane izotopy promieniotwórcze do
atmosfery prowadzą do zakłócenia naszego ekologicznego cyklu. Jednym
z nich jest izotop cezu-137. Oczywiście jest on wchłaniany przez
żywe istoty, nie tylko ludzi, również przez zwierzęta, dużo ludzi
spożywa mięso nie zdając sobie sprawy, że może być wzbogacone w
substancje toksyczne i promieniotwórcze. W tym przypadku wzrasta
ryzyko przyjęcia promieniotwórczego izotopu za pomocą spożycia
mięsa. Podobnie jest z roślinami, lecz mimo wszystkiego rośliny
radzą sobie najszybciej ze wszystkimi szkodliwymi czynnikami, i
odbudowują ekosystem.
Mówiono nam przez całe dekady, że szanse na katastroficzne awarie
jądrowe są niskie, niestety życie pokazało nam zupełnie inny
scenariusz, już co najmniej 3 razy mieliśmy na świecie potężne
katastrofy jądrowe (Czarnobyl, Harrisburg-Pensylwania, Fukuszima),
podczas których uwolniło się dużo promieniotwórczych izotopów do
środowiska.
Następnym dla nas zagrożeniem są zanieczyszczenia z samochodów,
fabryk, na jednym obszarze jest więcej na innym mniej, ale już
ciężko znaleźć kawałek czystej nieskażonej ziemi. Czy naprawdę
jeszcze istnieje na naszej planecie choćby parę hektarów czystej
przestrzeni, skoro na dalekiej północy, na Alasce w mięsie reniferów
znajduje się cez 137? Jaki to ma wpływ na Eskimosów, których głównym
źródłem żywności są ryby i renifery?
Toteż nie dziwmy się, że mamy tyle zachorowań na raka, procentowo
wzrasta bardzo szybko i wszyscy jesteśmy przerażeni tym faktem.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Staram się wyjaśnić ten temat w bardzo prosty sposób, aby zawarte
tu treści dotarły do wszystkich czytelników ...
nie jest to podręcznik do fizyki, czy rozprawa naukowa tylko prosty
obrazowy przekaz, i ja nie jestem fizykiem ...
toteż za wszystkie poślizgi jakie mogą wyniknąć z mojej strony z
góry przepraszam.
Jest taki czas, że powinniśmy wszyscy głębiej poszperać i zapoznać
się ze światem niewidzialnych energii i szkodliwego promieniowania
na nasze ciała. Tylko przebudzona w ten sposób świadomość pomoże się
nam bronić przed niewidzialnym wrogiem.
cdn...
Vancouver
22 July 2012
WIESŁAWA
|