Uważane za symbol radości życia i zdrowia.

Drzewo pomarańczowe pochodzi z obszarów tropikalnej Azji. Obecnie rośnie w klimatach tropikalnych i subtropikalnych. Ogrody pomarańczowe możemy spotkać wokół wybrzeży Morza Śródziemnego, zwłaszcza w Hiszpanii. Na drugim miejscu są Stany Zjednoczone -szczególnie Kalifornia i Floryda, oraz Chiny.

Pomarańcza to przede wszystkim niezastąpione źródło naturalnych witamin i minerałów. W okresie, kiedy nie możemy liczyć na świeże owoce sezonowe to właśnie ona może stanowić ratunek przed grypą.

Szczególną uwagę powinniśmy zwrócić na zawartość witaminy C - w 100 gramach pomarańczy jest jej aż 50 mg! Przypomnijmy - witamina C poprawia odporność organizmu, ułatwia przyswajanie żelaza, a co za tym idzie - sprzyja pokonywaniu zmęczenia. Ciekawostką może być fakt, że dwie duże pomarańcze zapewniają tyle samo wapnia co szklanka mleka - w 100 gramach owocu jest go aż 40 mg. To idealne rozwiązanie dla osób, które nie mogą lub nie lubią spożywać mleka krowiego.
 

Co wyleczymy dzięki pomarańczy?

- grypę
- zgagę
- wzdęcia
- zaparcia
- szkorbut
- gorączka
- osteoporoza
- nadciśnienie tętnicze
- infekcje dróg oddechowych

Witaminowa bomba

Pomarańcze posiadają witaminę C, A, B, B12, P, sole mineralne i peptyny, które pobudzają czynności jelit oraz przeciwdziałają wchłanianiu toksyn zalegających w jelitach. Doskonale nadają się do diet oczyszczających lub jednodniowych diet sokowych. Również cechują się dużą zawartością terpenów - związków działających bakteriobójczo i antywirusowo. To dzięki nim są idealnym sposobem na walkę ze schorzeniami dróg oddechowych, w przypadku grypy czy zwykłego przeziębienia. Terpeny rozszerzają również naczynia krwionośne (mają więc korzystny wpływ na krążenie) oraz idealnie współdziałają z witaminą C, dzięki czemu mózg jest lepiej dotleniony.

Witamina C pełni w organizmie ważne funkcje biochemiczne: bierze udział w wytwarzaniu kolagenu i w syntezie hormonów, podnosi przyswajalność żelaza, wzmaga detoksykację i odporność ustroju. Witamina C zapobiega chorobom nowotworowym - jako naturalny przeciwutleniacz neutralizuje wolne rodniki - wolne rodniki pełnią istotna rolę w procesach inicjacji i promocji nowotworów. Pomarańcze zawierają odkrywane dopiero teraz przez badaczy substancje: autropten, diomina, hesperydyna, które blokują powstawanie komórek nowotworowych.

Witamina C chroni nas również przed chorobami sercowo-naczyniowymi - zapobiega aterogennym modyfikacjom LDL (zły cholesterol), zmniejsza przyleganie płytek krwi do ścian tętnic. Niedobór witaminy C sprzyja podwyższeniu ciśnienia krwi. Hesperydyna ma zdolności do redukcji zakrzepów krwi, które są przyczyną udarów mózgu i zmniejszają utlenianie LDL.

Pomarańcza to również bogate źródło błonnika pokarmowego, kwasu foliowego i potasu. Właściwości prozdrowotne błonnika pokarmowego przejawiają się w poprawie perystaltyki jelit i ochronie przed chorobami przewodu pokarmowego (błonnik pobudza wydzielanie śliny, wiąże toksyny, pobudza ukrwienie jelit), zapobieganiu otyłości (błonnik spowalnia przyswajanie węglowodanów i tłuszczów, zmniejsza wartość energetyczną diety, daje poczucie sytości). Błonnik chroni też przed chorobami układu krążenia (błonnik obniża poziom glukozy i cholesterolu we krwi).

Zbyt niskie spożycie kwasu foliowego (foliacyny) przez kobiety w ciąży jest niebezpieczne dla rozwijającego się embrionu - może wpływać na niedorozwój łożyska oraz powodować wady wrodzone u noworodka. Wiele wyników badań eksperymentalnych wskazuje, że niedobór kwasu foliowego może zwiększać podatność komórek na transformacje nowo-tworowe. Niedobór kwasu foliowego z pożywienia podnosi zawartość homocysteiny we krwi - homocyteina jest niezależnym czynnikiem rozwoju miażdżycy.

Potas jest głównym kationem płynu wewnątrzkomórkowego. Reguluje gospodarkę wodną w organizmie, wpływa na równowagę kwasowo-zasadową, reguluje czynności mięśni i nerwów, zwiększa przepuszczalność błon komórkowych.

Pomarańcza to również cenne źródło fitoskładników. Wymieńmy tu monoterpeny, limonoidy, zaliczane do flawonoidów flawanony, z ich głównym przedstawicielem hesperydyną, inne flawonoidy - polimetoksylowane flawony (tangeritina) oraz β-kryptoksantyny, które zaliczamy do karotenoidów.

Monoterpeny chronią człowieka przed rakiem jelita grubego, obniżają LDL cholesterol (zły choresterol), poprawiają stosunek LDL/HDL cholesterol (HDL - dobry cholesterol) - tym samym zmniejszają ryzyko arteriosklerozy. Zawarte w pomarańczy flawanony chronią przed chorobami nowotworowymi i stanami zapalnymi.

W nauce o żywieniu człowieka, charakteryzując żywność pod względem składu i w odniesieniu do zapotrzebowania, posługujemy się Wskaźnikiem Jakości Żywieniowej (INQ - Index Nutritional Quality). Wyraża on stopień, w jakim spożywany produkt pokrywając zapotrzebowanie energetyczne człowieka, zaspokaja rownież jego zapotrzebowanie na określony składnik odżywczy. Jeżeli jego wartość jest większa od jedności oznacza to, że produkt spożywczy zaspokaja zapotrzebowanie - np. na witaminę C -bardziej niż na energię (kalorie). Spojrzmy w tabeli na wartości INQ wyliczone dla pomarańczy.
 

Wskaźnik Jakości Żywieniowej dla pomarańczy:

Składnik odżywczy ---------- Wskaźnik Jakości Życiowej
Wapń ----------------------------- 1,86
Fosfor ---------------------------- 1,30
Magnez -------------------------- 1,80
Żelazo --------------------------- 1,29
Witamina A ---------------------- 1,07
Witamina E ---------------------- 0,86
Witamina C ---------------------- 36,80
Witamina B1 --------------------- 2,58
Witamina B2 --------------------- 0,85
Witamina PP ---------------------- 0,50

Warto pamiętać, że powinniśmy jeść nie tylko miąższ z pomarańczy - biała skórka pokrywająca cząstki owocu to bardzo bogate źródło pektyn i witaminy P. Jedzenie pomarańczy z białą otoczką pomoże obniżyć "zły" cholesterol. Obecność naturalnych kwasów organicznych, które neutralizują nadmiar kwasów żołądkowych pomoże pozbyć się wzdęć lub uczucia ciężkości po przejedzeniu. Jeśli zjemy owoc wraz z białą skórką to pomożemy organizmowi w zwalczeniu bakterii gnilnych i wspomożemy trawienie.

W naszym użyciu pomarańcze pojawiają się w wielu wydaniach. Najbardziej popularne są jednak podawane na surowo, lub w postaci wyciśniętego z nich soku. Skórkę pomarańczową można wykorzystać jako przyprawę, nadającą naszym daniom niepowtarzalny aromat. Pyszne są również ciasta sporządzane z dodatkiem pomarańczy.

Pomarańcza w kosmetyce:

Pomarańcze mają nie tylko właściwości lecznicze, lecz także pielęgnacyjne. Zawierają wspomniane już olejki eteryczne, które dzięki właściwościom odprężającym, są często stosowane w aromaterapii. Wykorzystywane są również kwiaty pomarańczy - z ich płatków pozyskuje się olejek zwany neroli używany bardzo często w ekskluzywnych perfumach. Do wyprodukowania kilograma neroli potrzeba aż tony płatków.

Maseczka do cery normalnej: Sok z połówki pomarańczy wymieszać dokładnie z łyżką stołową mąki i 1/3 szklanki surowego mleka. Nanieść na twarz i szyję. Spłukać przegotowaną wodą po 30 minutach.

Maseczka do cery suchej: Łyżkę soku z pomarańczy rozmieszać z surowym żółtkiem i nanieść na twarz oraz szyję. Po 30 minutach spłukać letnią przegotowaną wodą. Maseczka ma działanie odświeżające i odżywcze.

Tonik do skóry wiotkiej z rozszerzonymi porami: Pomarańcze starannie umyć i cienko obrać. Skórkę pokroić na niewielkie kawałki, włożyć do słoika i zalać octem winnym, tak by przykrył ją całkowicie. Słoik szczelnie zamknąć i odstawić w ciepłe miejsce. Po dwóch tygodniach płyn przefiltrować przez papierowy filtr. Otrzymany tonik należy używać po rozcieńczeniu przegotowaną wodą w proporcji 1:1. Działa stymulująco, ściągająco i oczyszczająco.

Pomarańcza bergamota:

(bergamota, bergamotka) - podgatunek pomarańczy gorzkiej.

Pochodzi prawdopodobnie z okolic Morza Śródziemnego - znana jest tu już od XVI wieku. Wywodzi się z Azji, pomarańczę bergamotę zaobserwowano tylko we Włoszech i Francji, natomiast uprawiana jest tylko we Włoszech.

Skórka owoców, kwiaty i liście są źródłem eterycznych olejków - olejku bergamotowego stosowanego w produkcji herbaty Earl Grey oraz olejku nerolowego stosowanego w:
- perfumerii (m. innymi woda kolońska)
- aromaterapii (słynie ze swych właściwości antydepresyjnych)
- leczniczo przy problemach układu trawiennego

Jest jeszcze wiele odmian tego owocu. Są pomarańcze słodkie, kwaśne, gorzkie, małe i duże.

Najczęściej spotykane gatunki to:

Pomarańcza chińska, słodka - Citrus Sinensis
Pomarańcza gorzka, kwaśna- Citrus Airantiacum
Pomarańcza olbrzymia (Pompela)- Citrus Maxima, Citrus grandis
Pomarańcza limeta (Limeta) - Citrus Limetta Risso
Pomarańcza trójlistkowa (Poncirus trifoliata Raf. Citrus Trifoliata)

Wartość odżywcza:

energia: 183kJ (44kcal)
woda: 87 g
białko: 0,9 g
tłuszcz: 0,2 g
węglowodany: 11,3 g
błonnik: 2 g
sód: 3 mg
potas: 183 mg
wapń: 33 mg
fosfor: 23 mg
magnez: 12 mg
żelazo: 0,4 mg
cynk: 0,15 mg
miedź: 0,7 mg
mangan: 0,03 mg
B-karoten: 114 ug
tiamina: 0,08 mg
ryboflawina: 0,03 mg
niacyna: 0,2 mg
kwas foliowy: 37 mg
witamina C: 50 mg

Pomarańcze polecane są szczególnie osobom, które dotknęła infekcja dróg oddechowych lub grypa. Wspólnie zawierają bowiem związki, które działają bakteriobójczo i antywirusowo.