Melatonina (5-metoksy-N-acetylotryptamina)
- pochodna tryptofanu, hormon
syntetyzowany w pinealocytach szyszynki, mający odpowiadać za
regulację dobowego
cyklu snu i czuwania oraz 'zegara biologicznego' (rytm
pór roku). Produktem wyjściowym
do produkcji melatoniny jest tryptofan, który pod enzymu hydrolazy
ulega przekształceniu
w 5-hydroksytryptofan, który pod wpływem dekarboksylazy
5-hydroksytryptofanu przekształca się w 5-hydroksytryptaminę (serotonina).
Dalsza synteza polega na
acetylacji pod wpływem N-acetylotransferazy serotoniny (jej
aktywność podlega
wahaniom dobowym) z powstaniem N-acetyloserotonina, ktora
ulegając metylacji
z udziałem transferazy hydroksyl-indolo-O-metylowej z wytworzeniem
5-metoksy-N-acetylotryptaminy, czyli melatoniny.
Została odkryta w 1959 r. przez amerykańskiego dermatologa A.
Lernera. Jest hormonem wytwarzanym głównie w ciemności, a więc w
nocy lub wtedy, gdy organizm znajduje się przez dłuższy okres w
ciemnym pomieszczeniu lub otoczeniu. Hormon ten jest wydzielany
przez szyszynkę, gruszkowaty twór znajdujący się w mózgu człowieka,
mający wielkość
5-12 mm i ważący 100-200 mg (maksymalną
wielkość osiąga u człowieka w 4. roku życia).
Melatonina pełni funkcję zegara biologicznego w ustroju, a więc
odgrywa ważną rolę
w regulacji snu i czuwania. Niektóre postacie bezsenności ludzi
starszych wiążą się
z mniejszą produkcją tego hormonu. Badania wskazują, że hamuje on
procesy starzenia
się organizmu, neutralizuje wolne rodniki, pobudza układ
odpornościowy, działa nasennie
i antykoncepcyjnie oraz ma właściwości antymiażdżycowe. Podawany
zwierzętom laboratoryjnym - szczurom, myszom, chomikom - hamuje
rozwój nowotworów.
Stwierdzono także, że wydzielanie melatoniny u pacjentów z chorobą
niedokrwienną
serca jest niższe w porównaniu z osobami zdrowymi. Melatonina
całkowicie zapobiega
lub łagodzi objawy związane ze zmianą czasu, w trakcie podróży
międzykontynentalnych.
Dawka melatoniny zapewniająca prawidłowe funkcjonowanie "zegara
biologicznego"
wynosi około 15 mg na dobę. Istnieją jednak duże trudności z wyborem
czasu podawania leku. Mogą bowiem wystąpić zaburzenia uwagi,
koncentracji, aktywności i czujności
w niewłaściwym okresie.
Z badań prof. Reitera z Uniwersytetu Medycznego w Teksasie, który
podawał
melatoninę ochotnikom, wynika, że skutecznie chroniła ona materiał
genetyczny
komórek krwi przed działaniem promieniowania jonizującego. Wyniki
tych badań
sugerują, że podawanie melatoniny osobom zawodowo narażonym na
energię
promienistą (radiolodzy, obsługa
reaktorów różnego typu itp.) ma uzasadnienie
naukowe, zapobiega bowiem ona mutacjom genetycznym.
W związku z niskim stężeniem melatoniny we krwi osób z rakiem sutka,
prostaty,
odbytnicy, macicy niektórzy onkolodzy stosują ją w leczeniu
nowotworów,
w terapii kombinowanej np. cytokinami czy cytostatykami.
Korzystne działanie melatoniny na organizm ludzki może być
rezultatem uruchomienia następujących mechanizmów:
- neutralizacją wolnych rodników,
- stymulacją układu immunologicznego,
- stabilizacją rytmów biologicznych,
- normalizacją cyklu: sen - czuwanie,
- aktywacją biosyntezy hormonu wzrostu.
Należy tu jednak zaznaczyć, że zażywanie tego środka powinno się
odbywać pod kontrolą lekarza, gdyż dawkowany nieodpowiednio może
spowodować zaburzenia związane z okresami snu i aktywności
organizmu.
LINK!
- Naturalne leczenie padaczki
|