W Ayurvedzie ważną techniką diagnozowania jest puls. Ta sztuka i wiedza wykrywa istniejący stan osoby: jej ciała, umysłu i duszy. Puls świadczy o naszym przepływie energii lub życia, które przepływa przez nasze Nadi (meridiany).

Meridian - czyli subtelny kanał w ciele człowieka pozwala nam czuć w jaki sposób krew tryska z serca i w jaki sposób przepływa przez nasz układ krwionośny.

Całe nasze ciało i jego funkcje można określić na podstawie impulsów naszych meridian, w tym bilans doszy i stan zdrowia różnych narządów. Meridiany przekazują nam również znaki ostrzegawcze z góry potencjalnych problemów, które mogą pojawić się później zanim my to poczujemy.

Poprzez badanie pulsu wykrywamy dużo wcześniej brak równowagi i różne choroby w organizmie. I tylko za pomocą badania pulsu można podjąć zapobiegawcze kroki przeciw chorobom.

Puls powinien być badany przy pomocy trzech palców dłoni, nie bada się pulsu kciukiem i ostatnim najmniejszym palcem. Trzy środkowe palce układa się na nadgarstkach poniżej kciuka gdzie można poczuć zdecydowany puls. Człowiek badany powinien być w stanie spokojnym, odprężonym... inny puls występuje po wysiłku, a nawet po jedzeniu co daje błędną diagnozę.

Nasze palce, każdy z osobna to także jakieś dosza, w każdym z nich jest inny rodzaj energii, ponieważ w każdym jest zakończenie innego meridianu, który odpowiada za jakąś część naszego ciała.

Kciukiem nie bada się pulsu ponieważ w nim jest bardzo mocny puls i badając tętno pacjenta można "dublować" swoje tętno z tętnem pacjenta.

Palec wskazujący oznacza doszę Vata. Kiedy nasza konstytucja jest silniejsza w Vata palec zdecydowanie poczuje puls i określi w ciele badanego doszę Vata. W tym przypadku tętno będzie nieregularne i cienkie, porusza się jak ruch węża i tak się nazywa - "puls węża".

Środkowy palec odpowiada doszy Pitta, jeśli osoba ma konstytucję Pitta puls będzie silniejszy, aktywny i podekscytowany, przypomina skoki żaby i tak się nazywa - "puls żaby".

Palec serdeczny (Kapha) jest silniejszy a jego ruchy przypominają płynącego łabędzia stąd jego nazwa - "puls łabędzia".

W naszej współczesnej diagnostyce ważne jest tylko tempo pulsu, liczy się tylko ilość uderzeń na minutę i określa się czy jest ono silne czy słabe ale i to pozwala już określić, która dosza dominuje:
1). Vata: 80-90 uderzeń na minutę
2). Pitta: 70-80 uderzeń na minutę
3). Kapha: 60-70 uderzeń na minutę

I trzeba zwrócić uwagę jaki jest rytm tego pulsu: regularny czy nieregularny. Należy umieć odróżnić wzór pulsu, jego intensywność i zmienność, czy jest spójny czy dziki, czy płynie jak fala, czy przeskakuje i pomija uderzenia... ważny jest rytm, amplituda, czy jest silniejsza czy słabsza... wszystko to co mamy przenoszone do naszych palców jest ważne w postawieniu prawidłowej diagnozy.

-I tak Vata będzie słaba i cieniutka, zimna i puls potrafi zanikać.
-Pitta wyraża się mocniej, jest gorąca.
-Kapha jest powolna, szeroka, falista, gruba, ciepła, regularna.

I tak już według tego prostego badania pulsu możemy określić cechy życiowe badanej osoby i tak:
1). Vata będzie miała żywotność (+) - czyli jest niska.
2). Pitta (+++) - czyli wysoka.
3). Kapha (++) - umiarkowana.

Tym samym rozpoznając daną doszę widzimy czy mamy do czynienia z ciałem: zimnym, gorącym czy ciepłym.

Cechy organizmu: Vata, Pitta, Kapha określa również stan naszych naczyń... i tak ściany naczynia będą:
1). Vata: szorstkie i ciężkie
2). Pitta: giętkie i elastyczne
3). Kapha: miękkie.

Aby określić sposób energii w ciele trzeba dosyć długo praktykować badanie pulsu a żeby diagnozować choroby tą wiedzę trzeba zdobywać latami. Kiedy jeszcze uczęszczałam do szkoły pielęgniarskiej byłyśmy uczone pewnych zasad przy badaniu tętna i uczono nas jak za pomocą tętna można wykrywać chorobę chociaż ta nauka była już mocno okrojona... dziś wyżej wymienione cechy, szczególnie w medycynie zachodniej mało kto bierze pod uwagę, ważna jest tylko ilość uderzeń co oczywiście w dzisiejszym czasie liczą nam maszyny. Bardzo rzadko który lekarz czy pielęgniarka położy swoje palce na pulsie chorego... ale lekarze chińscy przede wszystkim skupią się na badaniu pulsu i w ten sposób określają stan pacjenta (w Chinach lekarze uczą się w szkołach naturalnego leczenia i naturalnych metod badania co zajmuje im 5 lat, jeśli chcą być lekarzami klinicznymi dodatkowo studiują kliniczną medycynę następne 6 lat, w Kanadzie 8 lat... dopiero wówczas mogą wykonywać samodzielne praktyki).

Nie mniej wielu lekarzy i naturalnych uzdrowicieli potrafi przez samo badanie pulsu postawić dobrą diagnozę bez pomocy żadnych maszyn diagnostycznych... a nawet określić płeć jeszcze nienarodzonego dziecka (muszę się pochwalić, że i ja to potrafię).

Dobry diagnostyk z pulsu potrafi określić nie tylko stan układu krążenia ale nawet namierzyć daltonistę.

Według Ayurvedy bada się puls trzema palcami przez odpowiednie ustawienie palców na żyle ramieniowej i każdy z nich da nam obraz stanu człowieka - jego konstytucji... trzeba umieć badać tętno każdym jednym palcem aby określić wszystkie trzy typy energii w naszym ciele.

Każdy nasz palec również ma inną energię... i z tych badań trzema środkowymi palcami należy zrobić bilans energii w ciele człowieka. Nasza współczesna medycyna określi tą naukę jako prymitywną.