CZEREŚNIE
Polskie słowo
"czereśnia" wywodzi się od oryginalnej, łacińskiej nazwy tego owocu,
który brzmi "xerasa".
Podobnie jak w przypadku wiśni, mamy dwie teorie dotyczące
pochodzenia tego wspaniałego owocu. Ta bardziej prawdopodobna to ta,
że czereśnie przywędrowały do nas z rejonów Morza Czarnego -
Bałkanów, Kaukazu i Azji Mniejszej. Dokładnie jednak nie wiemy gdzie
i kto pierwszy odkrył walory tego owocu. Wiadomo natomiast dzięki
licznym odkryciom archeologicznym, że już Etruskowie sadzili drzewa
czereśniowe i zajadali się ich owocami. Druga historia wędrówki
czereśni została opisana przez Pliniusza Starszego, który w swoim
dziele "Historia naturalis" napisał, że pierwsze czereśnie
sprowadził do Rzymu z miasta Cerasus w Poncie, tuż po zwycięstwie
nad Miterandem, sławny rzymski wódz i organizator wystawnych uczt -
Lukullus. Niektórzy sądzą, iż potwierdzeniem tej teorii jest
oryginalna łacińska nazwa czereśni - "xerasa", która mogła wywodzić
się od nazwy miasta Cerasus.
Z czereśnią nie wiąże się jakaś szczególna symbolika czy tradycja.
Warto jednak podkreślić, że jeszcze dziś w dawnej Brandenburgii
kołacze się pewien przesąd: jeśli na czereśni wystąpią jednocześnie
kwiaty i owoce, to w domu umrze dziecko. Wspomina się, że owoc
czereśni we śnie może symbolizować drobną, przelotną miłostkę,
krótkotrwałe radości, jak również może być on symbolem erotycznym.
Czereśnie zawierają znaczne ilości potasu, wapnia, żelaza i jodu. W
zasadzie czereśnie posiadają również inne składniki odżywcze, jak
białka, kwasy tłuszczowe omega - 3 i omega - 6, węglowodany, błonnik
pokarmowy, witaminy A, D, E, K, C, B1, B2, B3, B6, kwas foliowy,
kwas pantotenowy, fosfor, sód i fitosterole. Potas w nich zawarty
korzystnie wpływa na układ krążenia oraz nerki. Zalecane są również
do spożywania dla reumatyków oraz osób cierpiących na choroby
sercowe. Świeży sok jest bardzo dobrym lekiem na serce i naczynia
krwionośne, a z kolei nalewka z czereśni (czereśniówka) jest
znakomitym środkiem dla ludzi, którzy mają kłopoty żołądkowe. Z
ogonków czereśni przygotowuje się napary i herbatki, które są
sprawdzonym lekiem w walce z chorobami układu moczowego, w tym z
zapaleniem dróg moczowych, pęcherza moczowego czy nerek. Ponadto
czereśnie mają właściwości odruwające i antytoksyczne, dzięki czemu
mają działanie upiększające i ujędrniające dla skóry. Oczyszczają
organizm z toksyn i szkodliwych produktów przemiany materii.
Polecane są osobom z dną moczanową i tym, którzy chcą się jej
ustrzec - jedzenie czereśni zmniejsza ilość kwasu moczowego we krwi.
Owoce te, podobnie jak ich kuzynki wiśnie są zasadotwórcze.
Odkwaszają organizm, doprowadzając zakwaszony organizm do równowagi
kwasowo zasadowej. Jod zawarty w czereśniach pozytywnie wpływa na
czynności tarczycy i jest dobrym środkiem profilaktycznym przeciwko
chorobie Basedowa. Żelazo, wapń, fosfor i witaminy odgrywają istotną
rolę w procesie tworzenia się tkanki kostnej, zębów oraz są
czynnikami wpływającymi krwiotwórczo, co ma szczególne znaczenie dla
kobiet w ciąży i małych dzieci. Garbniki hamują procesy zapalne w
śluzówkach dróg pokarmowych. Gatunki ciemnoczerwone zawierają dużo
związków P-aktywnych i są zalecane osobom z wysokim ciśnieniem.
Czereśni nie należy popijać wodą, a tym bardziej mlekiem u
większości ludzi takie połączenie powoduje biegunkę. Nie należy
także spożywać czereśni przed posiłkiem, w szczególności kiedy
zamierzamy spożyć coś ciężkostrawnego, jak chociażby mięso, gdyż
czereśnia jeszcze dodatkowo utrudnia proces trawienny tego rodzaju
posiłków. Można je za to bez problemu spożywać w przerwach pomiędzy
posiłkami.
PRZEPISY:
1. Nalewka z czereśni
1 kg czereśni
8 goździków
1 l wódki 40 - 45 %
1/2 kg cukru
Czereśnie dokładnie myjemy, następnie osuszamy. Z pestkami wsypujemy
do słoja, wrzucamy goździki, wlewamy wódkę. Odstawiamy szczelnie
zamknięty słój na dwa miesiące. Następnie zlewamy nalewkę. Na
pozostałe w słoju owoce wsypujemy cukier, odstawiamy w słoneczne
miejsce. Potrząsamy raz na jakiś czas, aby rozpuścił się cukier. Gdy
już się rozpuści, zlewamy płyn i łączymy z wcześniej zlaną wytrawną
nalewką. Jest ona doskonałym lekiem dla osób z problemami
żołądkowymi.
2. Napar z czereśni
10 g świeżych lub suszonych kwiatów (mogą też być liście lub
szypułki) czereśni
200 ml wrzątku
Kwiaty lub szypułki lub liście czereśni zalewamy wrzątkiem, gotujemy
przez 10 minut. Napar odcedzamy.
WIŚNIE
Istnieją dwie teorie
dotyczące pochodzenia tego owocu. Jednej oczywiście każdy z nas może
się domyślić, drugiej już mniej. I zaczniemy od drugiej. Bowiem
pierwsze oficjalne wzmianki o owocach wiśni pochodzą sprzed ok.
2.500 lat, a o ich uprawie pisali ok. 300 r. p.n.e. Grecy. W tamtych
czasach wiśnia jednak szczególnie ceniona była ze względu nie na
walory smakowe owocu, a z uwagi na wysoką i dobrą jakość drewna.
Niemniej znaczniej bardziej powszechna jest teoria, że wiśnie
pochodzą jednak z Dalekiego Wschodu - a dokładniej Japonii - która
słynie przecież w świecie jako Kraj Kwitnących Wiśni. Dlaczego?
Bowiem Japończycy jako pierwsi zachwycili się pięknem kwiatu wiśni,
który notabene został przez nich objęty swego rodzaju kultem. O
symbolice za chwilę. Wracając jednak do historii przyjąć by
należało, że wiśnie zostały sprowadzone do Europy tzw. jedwabnym
szlakiem i dopiero wtedy zadomowiły się na naszym kontynencie. Z
Grecji, gdzie rozpoczęto ich uprawę przywędrowały wraz z Rzymianami
ok. 100 r. p.n.e. do Brytanii, a stąd rozprzestrzeniły się już
szybko po całej Europie. W Polsce wiśnie uprawia się od ok. X wieku,
głównie dla przetwórstwa, choć mimo swojego kwaskowatego smaku mają
one też swoich miłośników do spożywania na surowo - prosto z drzewa.
Dlaczego Japonię nazywamy Krajem
Kwitnącej Wiśni? Otóż drzewa wiśni japońskiej znajdują się w
tym kraju wszędzie, w parkach, na ulicach, przy autostradach, w
ogrodach, na skwerach, niemal w każdym zakamarku, gdzie tylko można
je było posadzić. Na południu Japonii zaczynają one kwitnąć już w
lutym, w innych częściach kraju na przełomie marca i kwietnia, choć
mówi się, że w sumie okres kwitnienia wiśni potrafi w różnych
zakątkach trwać tam w sumie nawet do pięciu miesięcy. Można sobie
zatem wyobrazić cały kraj - nie miasto, wioskę, ogród, jeden park -
ale cały kraj skąpany w kwiatach od bieli do ciemnego różu, które
otaczają Japończyków z każdej strony. Te znane japońskie wiśnie to
tzw. sakura, ogród pełen tych drzewek to gwarantowany relaks, spokój
i uczucie błogości. Japończycy w tym okresie kwitnienia kwiatów
wiśni jakby powracają do życia po okresie chłodów, jest to dla nich
wspaniały czas na towarzyskie spotkania, zabawy i świętowanie. Wtedy
też, gdy zaczynają kwitnąć wiśnie rozpoczyna się okres
HANAMI - "oglądania kwiatów",
który trwa około dwóch tygodni, tyle bowiem przypada na główny okres
kwitnienia drzewka wiśni.
Symbolika wiśni również znana już była w kulturach starożytnych,
wiśnia od wtedy już uważana jest za symbol przemijania i kruchości
życia. Piękne i szybko wzrastające, kolorowe kwiaty wiśni
symbolizują barwne, intensywne, pełne radości i szczęścia, ale
krótkie życie. Owoc zaś, który później pozostaje na drzewie jest już
symbolem mądrości życiowej i dojrzałego piękna, powstałych po
opadnięciu pięknego lecz nietrwałego kwiatu. Mówi się też, że
drzewko wiśniowe jest drzewem kochanków, a jego bliskość budzi
miłość i tęsknotę, co wiąże się z delikatnością i urokiem kwiatu
wiśni. Ogólnie wiśnia symbolizuje radość, wesołość i szczęście.
Jednak w miłości oznacza najczęściej miłość niespełnioną, tęskną,
smutną, bez nadziei, lecz wierną i oddaną.
Właściwości lecznicze wiśni medycyna naturalna znała z dawien dawna,
co potwierdzają znaleziska archeologiczne. Podczas wykopalisk w
Alpach, w obrębie najstarszych ludzkich osiedli, znaleziono pestki
wiśni. I już w owych czasach, czyli 2000 lat temu jadano wiśnie i
wykorzystywano ich właściwości terapeutyczne, zwłaszcza
antybakteryjne. Wszystkie wiśnie, i kwaśne, i słodkie, zawierają
dużo witaminy A, a także witaminę C, cukry, kwasy organiczne i
pektyny. Popularny ostatnio temat antyoksydantów pochodzenia
naturalnego warto poruszyć wspominając o wiśniach, gdyż zawierają
one bioflawon. Bioflawonoidy mają wiele użytecznych właściwości, są
pomocne w utrzymaniu sprawności i dobrego zdrowia, odgrywają także
istotną rolę w zapobieganiu i leczeniu wielu chorób. Dotyczy to
zarówno popularnych infekcji, przeziębienia i grypy, jak również
chorób przewlekłych i cywilizacyjnych - takich jak miażdżyca i
choroby serca, a nawet nowotworów. Wspomagają również odporność
organizmu człowieka. Przynoszą korzystne efekty zdrowotne oraz
opóźniają procesy starzenia się skóry, mają zdolność pochłaniania
promieniowania UVA i UVB, co również znalazło zastosowanie w
kosmetykach, kosmetologii i dermatologii estetycznej.
Prócz tego w wiśniach znajdujemy witaminę C i karoten, które również
przeciwdziałają licznym chorobom i pomagają utrzymać organizm w
dobrej kondycji, spowalniają powstawanie zmarszczek. Owoce te
posiadają też dużą zawartość potasu, wapnia i magnezu, które w
połączeniu odpowiedzialne są za wspomaganie pracy mięśni, w tym
mięśnia sercowego i układu sercowo - naczyniowego. Kwaśny zaś sok z
wiśni wspomaga procesy trawienne i ruchy jelit. W wiśniach możemy
znaleźć również witaminy z grupy B, co wpływa na zachowanie
równowagi w procesach metabolicznych i pracy układu nerwowego.
Ponadto wiśnie działają przeciwzapalnie.
Ostatnio popularny stał się również olej z pestek wiśni, który jest
naturalnym źródłem antyoksydantów, alfa, delta i gamma tokoferolów,
a także witaminy A i E. Olej ten zawiera także kwasy
wielo-nienasycone: eleoastearynowy i linolenowy, które chronią skórę
przed promieniami UV, tworząc barierę na powierzchni skóry i włosów.
Doskonały do pielęgnacji skóry, domowego przygotowania mydła. Olej z
pestek wiśni jest lekki, nawilżający, i ekstra komponuje sie jako
dodatek do balsamów do ust, maseł do ciała, peelingów (z solą czy
cukrem), olejków do kąpieli, mydeł i szamponów. To także bardzo
dobry olej do masażu. Mielone pestki z wiśni bądź sporządzony na
nich wywar stosuje się w podagrze i kamicy moczowej. Wywar z
szypułek wiśniowych wzmacnia serce i zmniejsza nadmierne krwawienia
menstruacyjne u kobiet.
Głośno jest też o antynowotworowych właściwościach wiśni. Znajdujące
się w nich substancje hamują rozrost komórek rakowych. Odkryto
również inne istotne właściwości lecznicze kory i liści drzewa
wiśniowego, chociażby napar z liści wiśni stosowany jest od
najdawniejszych czasów w medycynie ludowej jako środek napotny przy
zapaleniu płuc. Przy zapaleniach górnych dróg oddechowych sok z
wiśni działa nie tylko antyseptycznie, ale i wykrztuśnie - rozrzedza
gęsty śluz i tym samym ułatwia jego odkrztuszanie. Wiśnia dobra jest
też jako okład przy zapaleniu spojówek. Kwiaty wiśni zaparzone z
mniszkiem lekarskim, perzem, miętą i dziurawcem poprawiają przemianę
materii, pomagają regulować poziom cukru we krwi i usuwają toksyny z
organizmu.
Wyciąg z wiśni działa kojąco, regenerująco, ujędrniająco i
nawilżająco. Udrażnia też pory skórne. Owoce wiśni po przetworzeniu
nadal zachowują swoje lecznicze właściwości. Kwiat wiśni odżywia i
nawilża skórę. Esencja z kwiatu wiśni, zgodnie z XIX-wieczną teorią,
przeciwdziała strachowi przed utratą samokontroli. Z drewna i kory
wiśni wytwarzane są herbatki uspokajające.
Jak widać właściwości leczniczych wiśni zarówno jako owocu, jak
również liści, szypułek i kory drzewa wiśniowego jest bardzo wiele.
I zaznaczam tutaj, że o wszystkich jeszcze nie wspomniałam. Polecam
zgłębienie tematu wszystkim zainteresowanym. Medycyna ludowa bowiem
od dawna stosowała wiśnie na setki możliwych sposobów w leczeniu
najróżniejszych schorzeń.
PRZEPISY:
1. Kompot z wiśni
1 kg wiśni
½ szkl cukru
4 szkl wody
Wiśnie dobrze myjemy, odrywamy ogonki i wrzucamy do garnka (można
drylować wcześniej, ale to nie jest konieczne), zalewamy wodą i
gotujemy, kiedy woda się podgrzeje dodajemy cukier i dobrze mieszamy
żeby się rozpuścił. Kompot można spożywać od razu, można też przelać
do słoików i pasteryzować (czas pasteryzacji ok. 20 minut), a potem
wynieść słoiki do piwnicy (czy spiżarki).
2. Pierogi z wiśniami
2 szklanki mąki
1 łyżeczka soli
1 łyżeczka masła lub oleju
1 jajko
3/4 szklanki ciepłej wody
nadzienie: wiśnie bez pestek (świeże lub z zalewy), śmietana, cukier
puder
Mąkę przesiewamy na stolnicę, robimy w niej wgłębienie, dodajemy
sól, masło lub olej oraz jajko. Stopniowo dodajemy też ciepłą wodę i
wyrabiamy ciasto, zagarniając mąkę do środka wgłębienia. Ciasto
wyrabiamy w ten sposób aż będzie miękkie i elastyczne, przez około 5
- 10 minut. Przykrywamy ściereczką. Nastawiamy wodę w garnku na
gotowanie, lekko ją solimy. Ciasto dzielimy na 2 części,
rozwałkowujemy kolejno na placki. Małą szklaneczką wycinamy kółka, w
środek wkładamy wiśnie, składamy na pół i zlepiamy brzegi w pierogi.
Gotujemy do miękkości, przez około 3 - 5 minut. Tak przygotowane
ciepłe pierogi podajemy ze śmietaną, posypane cukrem pudrem lub też
śmietaną wymieszaną z cukrem.
Oczywiście czereśnie jak i wiśnie wspaniale nadają się do wszelkiego
rodzaju deserów, ciast, lodów, musów, sorbetów. Osobiście uwielbiam
też kompoty i soki z wiśni i czereśni.
opracowała GODAN
ze znaczącą pomocą informacji Internetowej i książkowej
|