Roślina ta pochodzi z Azji a do Polski została zawleczona przez Tatarów (stąd nazwa), zadomowiła się dobrze (jest w pełni mrozoodporna). Tatarak nie jest rośliną bardzo pospolitą lecz w niektórych rejonach Polski występuje powszechnie. Wiele osób chcąc pozyskać tatarak myli go z kosaćcem żółtym, który można odróżnić od tataraku po szarawym nalocie na liściach sprawiającym wrażenie, że liście są niebieskawe. Tatarak łatwo odróżnić od innych roślin po bardzo intensywnym zapachu, który wydają wszystkie części rośliny. Zapach tataraku jest bardzo charakterystyczny.

Tatarak jest byliną, rośnie nad brzegami jezior i stawów, a także nad brzegami wolno płynących rzek. Roślina ta występuje w całej Europie, w Środkowej i Wschodniej Azji, a także w Ameryce Północnej.

Inne nazwy: tatarak pospolity, kalmus, łącz, łobzie, lepich, bluszcz, ajer, szuwar, tatarskie ziele, tatarczuch.

Surowce lecznicze:

W celach leczniczych wykorzystywane są kłącza tataraku.

Substancje lecznicze:

Kłącza tataraku zawierają olejek eteryczny, którego głównym składnikiem są związki seskwiterpenowe. Ponadto w tataraku występują związki gorzkie, garbniki, aminy, węglowodany, kwasy organiczne i sole mineralne.

Zbiór i konserwacja:

Kłącza tataraku wydobywa się wiosną lub jesienią. Po umyciu i okorowaniu można je suszyć w suszarniach w temperaturze nie wyższej niż 35°C. Po wysuszeniu należy je przechowywać w szczelnie zamkniętych naczyniach i chronić przed światłem.

Działanie:

-żołądkowe
-rozkurczowe
-wzmacniające
-uspokajające

Kłącza tataraku pobudzają aktywność przewodu pokarmowego, zwiększając wydzielanie soku żołądkowego, przyspieszają trawienie i przyswajanie pokarmów. Powodują zwiększenie produkcji mukopolisacharydów - substancji, z których tworzy się w żołądku warstwa ochronna śluzu, zabezpiecza ona przed samostrawieniem. Olejki eteryczne i substancje gorzkie z kłączy tataraku zwiększają produkcję żółci przez wątrobę, a także zwiększają wytwarzanie moczu przez nerki. W stanach wzmożonego napięcia i skurczu mięśni jelit i dróg żółciowych - powodują rozluźnienie mięśni oraz przywrócenie prawidłowej czynności skurczowej jelit i dróg żółciowych. Znoszą przykre objawy bólów i kolek, jakie towarzyszą takim stanom. Tatarak zawiera substancje bakteriobójcze, co jest korzystne w przypadkach nadmiernej fermentacji w jelitach. Tatarak występujący w Polsce wykazuje słabe działanie uspokajające, natomiast tatarak rosnący w Indiach i w Kanadzie może być używany jako środek nasenny. Tatarak jest użyteczny w leczeniu stanów zapalnych dziąseł, bólów zębów, w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła, w leczeniu choroby wrzodowej. Kłącze tataraku może być używane do żucia przy bólach zębów. Odwary z tataraku należy używać w przypadkach łupieżu do wcierania w skórę głowy. Olejek tatarakowy może być używany do wcierań przeciwbólowych w przypadkach bólów stawów, gośćcu oraz nerwobólach.

Nasze prababcie brzozą i tatarakiem leczyły artretyzm.

Odwar przygotowywały z 1 łyżki liści brzozy i 1/2 łyżki kłączy tataraku na 1 szklankę wody i wypijały go w ciągu dnia.

W lecznictwie ludowym tatarak stosowany był jako lek wzmacniający, uspokajający, krwiotwórczy i moczopędny.

Obecnie w lecznictwie stosowany jest jako jeden z najlepszych leków aromatyczno-gorzkich oraz odkażający w zaburzeniach czynności przewodu pokarmowego.

Zewnętrznie do płukania przy zapaleniach jamy ustnej, gardła i dziąseł oraz do kąpieli uspokajających i łagodzących podrażnienia skóry. Napary z tataraku stosowane są do pielęgnacji włosów.

Olejek tatarakowy używany jest w przemyśle spirytusowym do produkcji wódek i likierów oraz w przemyśle perfumeryjnym jako utrwalacz zapachów.