W pojęciu Ayurvedy pięć elementów łączy się w pary tworząc trzy
dynamiczne siły
i interakcje o nazwie dosha. Trzy dynamiczne siły
przyjęły wspólną nazwę Tri-dosha.
Dosha oznacza -
"ten, który zawiera". Jest to słowo pochodzące od "dus" - korzeń, odpowiednik angielskiego
przedrostka "dys" np. dystrofia - zaburzenie. W tym sensie dosha
można
uznać za błąd, pomyłkę lub wykroczenie przeciwko kosmicznemu
rytmowi.
Dosha stale przemieszcza się w stronę równowagi aby pozostawać w
harmonii z innymi elementami. Dosha są niezbędne aby stało się
życie.
Ayurveda mowi:
ciało składa się z tkanek (dhatus),
odpadów (malas) i dosha (energetyczne
siła).
Tri-dosha służy do pomocy przy tworzeniu różnych tkanek organizmu
i
usuwa zbędne produkty przemiany materii z organizmu. Tri-dosha
również wpływają na każdy ruch, wszystkie przemiany wszystkich
funkcji zmysłowych i wielu innych czynności w ludzkim ciele i
umyśle.
W Ayurwedzie dosha jest również znane jako zasady i wszystko
co w
przyrodzie żyje jest charakteryzowane przez dosha.
Trzy aktywne dosha (Tri-dosha)
1. Vata
2. Pitta
3. Kapha
Vata związana jest z powietrzem i
eterem.
Pitta z ogniem i wodą
Kapha z wodą i ziemią.
Vata koncepcyjne życie, składa się z elementów eteru i
powietrza.
Propozycje eteru i powietrza określają aktywny sposób Vata. Pęd powietrza
jest nieograniczony jak woda w otwartym oceania
i może stać silny jak huragan.
Vata oznacza wiatr, przepływ bezpośrednich procesów, które są bardzo
wyraziste.
Działanie Vata:
- suszenie
- chłodzenie
- oświetlanie
- wstrząsanie
- ruch.
Vata
reguluje:
- oddychanie
- mruganie powiekami
- ruchy mięśni i tkanek
- pulsowanie w sercu
- wszystkie rozszerzania i kurczenia się
- ruchy cytoplazmy, błon komórkowych
- ruch jednego impulsu w komórkach nerwowych.
Vata
reduluje takie uczucia i emocje jak:
- świeżość
- nerwowość
- lęk
- niepokój
- ból
- drżenie i skurcze
Siedzibą Vata jest okrężnica.
Vata
możemy znaleźć:
- w biodrach
- udach
- uszach
- kościach
- jelicie grubym
- jamie miednicy
- skórze.
Jest związana z wrażeniem dotykowym.
Jeśli w ciele rozwija
się Vata będzie akumulowana właśnie w tych
organach.
Pitta - gra ognia i wody.
Właśnie te siły stanowią o transformacji. Te dwa elementy nie można
przekształcić jedno w drugie bo albo woda zniszczy ogień albo ogień
zniszczy wodę. Lecz w chwili kiedy człowiek posiądzie nad nimi
kontrolę ta dorsha daje nowe życie.
Pitta
reguluje:
- trawienie
- przyswajanie
- odżywianie
- metabolizm
- temperaturę ciała
- zabarwienie skóry
- blask oczu
- inteligencję
- zrozumienie
Psychologiczna Pitta wzbudza:
- gniew
- nienawiść
- zazdrość.
Siedzibą
Pitty jest:
- jelito cienkie
- żołądek
- gruczoły potowe
- krew
- tłuszcze
- oczy
- skóra.
Kapha - koncepcja równowagi
wody i ziemi.
Kapha to mocna struktura i jej smarowanie. Ta kombinacja jest
potrzebna aby utrzymac życie. Zawsze ziemia oddzieli się od wody.
Jednym sposobem aby utrzymać równowagę między tymi elementami jest
ich ciągły ruch (mieszanie wody i ziemi) Podobnie jest w organizmie
człowieka, kości są twardą strukturą, dostarczają ciału fizycznej
konstrukcji.
Woda jest fizjologiczną siłą, która nadaje naturalnej odporności
tkankom w organiżmie.
Kapha:
- smaruje stawy
- zapewnia wilgoć w skórze
- pomaga leczyć rany
- wypełnia przestrzenie w ciele
- daje biologiczne siły
- wigor
- stabilność
- popiera zachowanie pamięci
- dodaje impulsu do serca i płuc
Kapha
jest obecna:
- w klatce piersiowej
- gardle
- głowie
- zatokach
- nosie
- jamie ustnej
- żołądku
- stawach
- cytoplazmie
- płynach ustrojowych, np. śluz
Psychologiczna Kapha jest odpowiedzialna za:
- emocje
- przywiązania
- chciwość
- długotrwałą zazdrość
również ma tendencje:
- spokoju
- wybaczania
- miłości.
Siedzibą Kapha jest klatka piersiowa.
Normalny stan Dosha:
Kiedy Dosha jest wyważona doświadcza zdrowia na wszystkich
poziomach:
- psychicznym
- fizycznym
- duchowym.
Jest to znacznie więcej niż tylko brak choroby i będzie się
przyczyniało do określenia tego co Ayurveda uważa za zdrowie.
Szczęśliwość - dobre samopoczucie.
Energie - równomierne wyważenie stanów emocjonalnych.
Funkcje umysłowe - dobra pamięć, zrozumienie i inteligencja,
zdolności rozumowania.
Zmysły - prawidłowe funkcjonowanie: oczu, uszu, nosa, smaku i
dotyku.
Energie - obfitość psychicznej i fizycznej energii, aby wykonać:
a. Trawienie - łatwe
trawienie jedzenia i picia
b. Wydalanie - normalna
eliminacja odpadów: pot, mocz, kał, i inne.
c. Ciało fizyczne - zdrowe,
nieuszkodzone tkanki, narządy i układy.
Co powoduje brak równowagi w Tri-dosha?
Każdy z tri-Dosha pełni swoje funkcje, wartości i zapewnia właściwe
ilości. Gdy
wszystkie te czynniki są zrównoważone ciało uchodzi za
normalne (Dosha Shamya).
Warunek ten prowadzi do dobrego samopoczucia, zdrowia. Ten balans
może jednak
ulegać zmianie, dosha będzie albo się zwiększać (Vriddhi)
albo zmniejszać (Kasaya).
W tym przypadku oba te stany będą prowadzić do złego stanu zdrowia lub
choroby.
Zwiększające się dosha ma większą siłę niż zmniejszające się. To
jest ważne
aby zrozumieć, że każde dosha posiada zestaw właściwości (Guna)
z nią
związanych, które mogą powodować wzrost lub zmniejszenie jej
ilości.
Cechy
Vata dosha:
- zimny
- świetlisty
- szorstki
- twardy
- telefon komórkowy
- zdolność do wnikania płynu
Cechy
Pitta dosha:
- gorące
- ostre
- lekko oleiste
- przenikliwe
- płynne
- mogą być lekko kwaśne i pachnące
i niezbyt przyjemne w zapachu kiedy wzrastają w nadmiarze.
Cechy
Kapha dosha:
- zimne
- ciężkie
- gęste
- stabilne
- tłuste
- oślizgłe.
Dwa
rodzaje równowagi:
- balans
- brak balansu
W Ayurwedzie znana jest również nierównowaga fizyczna, która jest
życiem i czasem
życia, inaczej wiekiem człowieka (starzenie
się) Kiedy człowiek pozostaje w harmonii
zwykle jest łagodne
i nie ma żadnych problemów. Vata, Pitta, Kapha zmienia się
w ciągu
jednego życia wielokrotnie i może w pewnym wieku stać się
dominujące.
Np.
Vata bywa dominujące w drugiej połowie życia, w
trakcie
sezonu, (okres jesieni,
wczesnej zimy), póżnym popołudniem,
podczas ostatniej części
nocy i ostatniej fazy trawienia.
Pitta
jest dominująca w średnim wieku, w okresie letnim,
w południe, o
północy i w środkowej fazie trawienia.
Kapha
- dominuje w okresie dzieciństwa, w okresie wiosennym,
późnym
rankiem, i w pierwszej części wieczoru oraz w początkowej fazie
trawienia.
Brak równowagi:
Może być spowodowana takimi czynnikami jak: nieodpowiedni styl
życia, niewłaściwa dieta, urazy (wypadki),
wirusy, pasożyty, itp. Niektóre z tych elementów są poza naszą
kontrolą np. warunki, w których musimy przebywać (praca,
ulica i skażona żywność, którą zjadamy).
Równoważenie dosha:
Aby dowiedzieć się jak zrównoważyć dosha trzeba najpierw zrozumieć
co powoduje,
że ona wzrasta. Dlatego według prostej ayurwedyjskiej
zasady należy znać przeciwieństwa (długi
- krótki, zimny - gorący... itd.). Jeśli w
organizmie występuje
zimno nie należy wtedy jeść lodów, bo wzrośnie jeszcze bardziej
zimno, jeśli występuje gorąco nie należy jeść ostrych przypraw, np.
chili, bo będzie jeszcze bardziej wzrastać gorąca dosha.
Przykłady
są proste, ale oczywiste i są podstawą tego co odbywa się w
Ayurwedzie, której zasady odwołują się do zdrowego rozsądku.
Postępowanie człowieka w celu
utrzymania równowagi:
Jeśli chcemy poprawić Vata-dosha musimy przyjrzeć
się swojemu
stylowi życia i żywności, którą spożywamy.
Co zwiększy dosha powodując stan
nierównowagi:
(na przykładzie Dosha Vata)
- bieganie po zimnym powietrzu w cienkim ubraniu
- spacery po suchym i zimnym wietrze
- pozostawanie całą noc na dyskotece i skakanie po obfitym posiłku
- jedzenie prażonej kukurydzy w ruchu i z wybuchową muzyką
- brak odpoczynku
- stymulowanie nerwów (zwiększanie
przepływu adreanaliny)
Żywność:
- smak gorzki, cierpki.
Obecnie szczególnie dzieci i młodzież pogłębiają wszystkie Tri-dosha
nie tylko poprzez
brak spokoju i żywność, ale przez wybuchową muzykę,
brak należytego odpoczynku, gry komputerowe, agresywne filmy,
ekstremalny sport,i innie niewyważone style życia.
Kto podąża
za nowoczesnym stylem życia musi się liczyć z tym, że zostanie u
niego zakłócone Tri-dosha, co w konsekwencji wywoła różne choroby,
niepokoje, lęki.
cdn...
16 Sep. 2009
WIESŁAWA
|