Melatonina (5-metoksy-N-acetylotryptamina) - pochodna tryptofanu, hormon syntetyzowany w pinealocytach szyszynki, mający odpowiadać za regulację dobowego
cyklu snu i czuwania oraz 'zegara biologicznego' (rytm pór roku). Produktem wyjściowym do produkcji melatoniny jest tryptofan, który pod enzymu hydrolazy ulega przekształceniu w 5-hydroksytryptofan, który pod wpływem dekarboksylazy 5-hydroksytryptofanu przekształca się w 5-hydroksytryptaminę (serotonina). Dalsza synteza polega na acetylacji pod wpływem N-acetylotransferazy serotoniny (jej aktywność podlega wahaniom dobowym) z powstaniem N-acetyloserotonina, ktora ulegając metylacji z udziałem transferazy hydroksyl-indolo-O-metylowej z wytworzeniem 5-metoksy-N-acetylotryptaminy, czyli melatoniny.

Została odkryta w 1959 r. przez amerykańskiego dermatologa A. Lernera. Jest hormonem wytwarzanym głównie w ciemności, a więc w nocy lub wtedy, gdy organizm znajduje się przez dłuższy okres w ciemnym pomieszczeniu lub otoczeniu. Hormon ten jest wydzielany przez szyszynkę, gruszkowaty twór znajdujący się w mózgu człowieka, mający wielkość 5-12 mm i ważący 100-200 mg (maksymalną wielkość osiąga u człowieka w 4. roku życia).

Melatonina pełni funkcję zegara biologicznego w ustroju, a więc odgrywa ważną rolę w regulacji snu i czuwania. Niektóre postacie bezsenności ludzi starszych wiążą się z mniejszą produkcją tego hormonu. Badania wskazują, że hamuje on procesy starzenia się organizmu, neutralizuje wolne rodniki, pobudza układ odpornościowy, działa nasennie i antykoncepcyjnie oraz ma właściwości antymiażdżycowe. Podawany zwierzętom laboratoryjnym - szczurom, myszom, chomikom - hamuje rozwój nowotworów. Stwierdzono także, że wydzielanie melatoniny u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca jest niższe w porównaniu z osobami zdrowymi. Melatonina całkowicie zapobiega lub łagodzi objawy związane ze zmianą czasu, w trakcie podróży międzykontynentalnych.

Dawka melatoniny zapewniająca prawidłowe funkcjonowanie "zegara biologicznego" wynosi około 15 mg na dobę. Istnieją jednak duże trudności z wyborem czasu podawania leku. Mogą bowiem wystąpić zaburzenia uwagi, koncentracji, aktywności i czujności w niewłaściwym okresie.

Z badań prof. Reitera z Uniwersytetu Medycznego w Teksasie, który podawał melatoninę ochotnikom, wynika, że skutecznie chroniła ona materiał genetyczny komórek krwi przed działaniem promieniowania jonizującego. Wyniki tych badań sugerują, że podawanie melatoniny osobom zawodowo narażonym na energię promienistą (radiolodzy, obsługa reaktorów różnego typu itp.) ma uzasadnienie naukowe, zapobiega bowiem ona mutacjom genetycznym.

W związku z niskim stężeniem melatoniny we krwi osób z rakiem sutka, prostaty, odbytnicy, macicy niektórzy onkolodzy stosują ją w leczeniu nowotworów, w terapii kombinowanej np. cytokinami czy cytostatykami.

Korzystne działanie melatoniny na organizm ludzki może być rezultatem uruchomienia następujących mechanizmów:

- neutralizacją wolnych rodników,
- stymulacją układu immunologicznego,
- stabilizacją rytmów biologicznych,
- normalizacją cyklu: sen - czuwanie,
- aktywacją biosyntezy hormonu wzrostu.

Należy tu jednak zaznaczyć, że zażywanie tego środka powinno się odbywać pod kontrolą lekarza, gdyż dawkowany nieodpowiednio może spowodować zaburzenia związane z okresami snu i aktywności organizmu.

LINK! - Naturalne leczenie padaczki